In een overzicht van beroepen die kunnen verdwijnen, de zogenaamde onzin- of bullshitbanen, stond ooit de ‘omgevingsmanager’ op de tweede plaats. Of dat terecht is, is nog maar de vraag. Waarschijnlijk komt dat vooral door onbekendheid met dit vaag klinkende beroep.
Niet slechts voor de bühne
We voelen Bas Lodder aan de tand over zijn functie als strategisch omgevingsmanager bij Procap, waar hij nu een kleine vijf jaar werkzaam is. Zelf is hij niet zo gelukkig met de naam ‘omgevingsmanager’. Het heeft iets denigrerends in zich: mensen willen zich niet laten managen. En het heeft de connotatie dat hij ervoor moet zorgen dat mensen zich koest houden en dat is zeker niet de bedoeling. Hij wil duidelijk meer partners zijn met de betrokkenen dan slechts voor de bühne eens een participatie-bijeenkomst organiseren.
Belanghebbenden
Bas is altijd al bezig geweest in het speelveld waarbij verschillende partijen en belangen een rol spelen. Het vak omgevingsmanagement heeft hij geleerd bij twee grote, langlopende projecten in hoofdstedelijk Amsterdam. Zijn eerste was het Leidseplein en het tweede zijn huidige rol bij het programma bruggen en kademuren, ook in Amsterdam.
In zijn tijd bij het Leidseplein heeft Bas veel geleerd over wat wel en wat ook niet werkt. Hij zweert bij een heel helder proces met de omgeving met veel updates en inspraak. Het is vooral de kunst om met alle signalen die je krijgt iets te doen, zegt hij. Om een idee te geven van de verschillende belanghebbenden (‘stakeholders’ worden ze in dit vakgebied genoemd) die een rol speelden bij het Leidsepleinproject, een paar voorbeelden:
- Culturele centra op en rond het Leidseplein. Hun business moest natuurlijk door kunnen draaien;
- Horecaondernemers met belangen voor hun klanten en bevoorrading.
- Toeristen; ook die hebben belangen;
- Betrokkenen binnen de gemeente, vergunningverleners, stadsdelen, Liander,
- GVB: bussen, trams moeten omgeleid worden of andere speciale voorzieningen krijgen.
- Bewoners
Ook in gesprek met de ‘kleintjes’
Binnen Procap zijn de omgevingsmanagers het eens dat het belangrijk is dat je je echt inleeft en in gesprek gaat met de verschillende ondernemers en belanghebbenden. Dit geldt niet alleen voor de grote spelers, maar zeker ook voor de kleinere, die misschien minder hard roepen. Als bijvoorbeeld de bevoorrading voor een aantal ondernemers echt essentieel is, dan wordt in het contract met de aannemer opgenomen dat die te allen tijde doorgaat. Zo krijg je ook goodwill van zo’n ondernemer. Ze stemmen elke week even af met de betrokkenen zodat mogelijke knelpunten van tevoren duidelijk zijn en kunnen worden opgelost.
Begrip en betrokkenheid
Mensen realiseren zich vaak niet dat binnen een project ook veel kennis aanwezig is zoals bij het Programma bruggen en kademuren bijvoorbeeld een waterspecialist.
De kunst is om die kennis van binnen naar buiten te brengen. Men heeft vaak geen idee wat er achter de poorten van een project allemaal gebeurt. Het laten zien van die binnenwereld werkt dan vaak erg verrijkend voor het proces met de omgeving. Bas gelooft in het erbij halen van zo’n specialist voor een uitleg over wat een project betekent voor het water in de stad. Zo krijgt ook een abstracte gemeente met ambtenaren een gezicht. Dat leidt weer tot begrip en betrokkenheid van bij de omgeving. Deze twee woorden, begrip en betrokkenheid, staan centraal bij zijn aanpak. En dat is ook waarom Bas zo goed bij Procap past. Daar zit begrip en betrokkenheid ook diep in het DNA verankerd.
Wantrouwen wegnemen
Vaak staan mensen in eerste instantie heel wantrouwig tegenover gemeenten door eerdere slechte ervaringen. Er is in het verleden ook vaak veel misgegaan. De projectmanager deed het omgevingsmanagement er even bij. Dat ging dan niet verder dan dat de afdeling communicatie een brief schreef naar omwonenden dat de week erna de schop erin ging.
Omgevingsmanagement is ontstaan in de periode dat grote projecten flinke vertraging opliepen door gebrek aan interactie en gebrekkige communicatie met de omgeving. Toen is ontdekt dat meer inzetten op de relatie met het gebied, zorgt voor draagvlak en daarmee aan een soepeler verloop van projecten. Procap voelt zich op zijn best in een speelveld met veel partijen. De missie van Procap is het wij/zij denken te doorbreken en vertrouwen te winnen.
Vertrouwen komt te voet…
Bas Lodder wil, net als alle Procappers, allereerst het gebied goed leren kennen en gaat nieuwsgierig het gebied in. Daar neemt hij veel tijd voor. Hij bijt zich vast in persoonlijke connecties en investeert in relaties. Wat voor hem echt een no-go is, zijn toezeggingen die niet waargemaakt kunnen worden. Afspraak is afspraak. Als een planning niet waargemaakt wordt of van koers wijzigt, moet hij zijn woord aan de betrokkenen breken. Dit gebeurt nu eenmaal geregeld in projecten, maar is wel heel vervelend. Tegelijkertijd, als je vooraf veel tijd stopt in de relatie, kun je wel een potje breken.